کد مطلب : | 84326 | تاریخ انتشار: | پنج شنبه ۳ اسفند ۱۳۹۶ |
- | 22:09 | تاریخ آخرین ویرایش : | 1396/12/03 |
|
|||||
پیش به سوی ایمنی
هرگاه به موضوع حفاظت از سر فکر میکنیم، کلاه ایمنی اولین چیزی است که به ذهن ما میرسد. آنها در همه جا کاربرد دارند، از ورزش و فعالیتهای روزمره زندگی گرفته تا کار.
|
![]() |
به آخرین باری که کسی به شما گفت سرتو بپا فکر کنید. چه کار میکردید؟ ما قصد داریم حواسمان به سر خودمان باشد و بعضی اوقات نیز حواسمان به سرهای آنهایی باشد که اطرافمان هستند و آنها را از آسیب محافظت نمائیم. در حالیکه استفاده از محافظ سر میتواند نشان دهنده عقل سلیم ما باشد، هنوز هم کسانی هستند که نمیدانند در واقع این موضوع چقدر حائز اهمیت است.
چرا کلاه ایمنی؟
سر، مهمترین بخش از بدن انسان است. در واقع سر، بخشی است که در آن، مغز، یعنی قوه پردازش اصلی و کنترل کننده اندامهای ما واقع شده است. از این رو بسیار طبیعی است که از آن مراقبت نمائیم و آن را از آسیب در امان نگه داریم. قبل از اینکه به جزئیات این موضوع بپردازیم که چگونه میتوانیم از آن مراقبت نمائیم، اجازه دهید نگاهی بیندازیم به اینکه چرا یک کلاه ایمنی مهم است.
ضروری است که کلاه های ایمنی در مناطقی باید استفاده شوند که کارهای مربوطه در بالای سر انجام میگیرند و اشیاء ممکن است از بالای سرمان سقوط کنند و بر سرمان ضربه وارد کنند و همچنین در مناطقی که امکان این وجود دارد که از طریق اشیاء نصب شده، به سر شخص ضربه وارد شود، مانند لوله ها و یا تیرهای روباز. محافظ سر همچنین از افراد در مقابل جریان برق که ممکن است در نزدیکی سرمان قرار داشته باشد، محافظت مینماید، مانند کابلهای هوایی یا رساناهای برقی روباز.
بناکننده های داربستها، اغلب خود، داربست را بالا میبرند و سرهای آنها در معرض خطر برخورد با تیر و تخته ها و همچنین بستها میباشد. من قبلا تجربه افتادن چکش بر روی کلاه ایمنی خود را داشتم، این اتفاق زمانی رخ داد که من داشتم از کنار یک نجار که مشغول کار کردن بالای یک داربست متحرک بود، رد میشدم.
مواد و زباله هایی وجود دارند که از مجرای ناودانی شکل به پایین انداخته میشوند. جرثقیل اجسام را بالای سرمان بلند میکند. کارگران الوار چوب و یا میله های فولادی را بر روی شانه های خود حمل میکنند. یک کارگر ممکن است به صورت ناگهانی دستش را قبل از کوبیدن بر روی میخ به دیوار، بیشتر از حد معمول به عقب پرتاب کند. اینها فقط چند نمونه از مخاطراتی بود که در صنعت ساختمان وجود دارد و ممکن است سر ما در معرض این گونه خطرات قرار گیرد.
مقاومت و واکنش
وقتی که من برای اولین بار شروع به کار با تجهیزات ایمنی کردم، به سرعت متوجه شدم که کارگران تمایلی به پوشیدن کلاه های ایمنی خود در هر زمان را ندارند. همانطور که زمان میگذشت و من مسئول نظارت بر اجرای مقررات ایمنی چند محل کار شدم، کم کم متوجه شدم که رایجترین تخلف از مسائل ایمنی این است که کارگران در طول فعالیت در مکانهایی که پوشیدن کلاه ایمنی ضرورت دارد، از پوشیدن آن سر باز میزنند.
در ابتدا، من فقط تخلفات را به مدیرم گزارش میدادم، زیرا او از من میپرسید. همانطور که زمان میگذشت، من کم کم علاقه مند شدم به اینکه استدلالی که پشت این تخلف وجود دارد را کشف کنم، سپس شروع کردم به صحبت با کارگران و از آنها پرسیدم که چرا آنها به طور مداوم کلاه به سر نمیگذارند. من در ادامه رایجترین پاسخهایی را که از آنها شنیدم را برای شما لیست کرده ام و همچنین پیشنهادهایی را برای پاسخ آنها در نظر گرفته ام که میتوانیم در مقابل چنین پاسخهایی از این پیشنهادات برایشان استفاده کنیم:
1- بیش از حد گرم است - این بهانه در فصل تابستان شایعترین است. دمای هوا در مناطق گرم ایران میتواند حتی به 50 درجه سانتیگراد (بیش از 122 درجه فارنهایت) هم برسد. استفاده از کلاه ایمنی در این دما باعث عرق ریختن از پیشانی به داخل چشم ها میشود. کارگران معمولا کلاه ایمنی را برای خشک کردن عرق پیشانی شان برمیدارند و آن را دوباره بر سر میگذارند، تکرار این روند بعد از چند دقیقه به کلی حذف میشود. تجمع حرارت در داخل کلاه ایمنی و همچنین رطوبت حاصله از عرق تبخیر شده و عدم تهویه، باعث ناراحتی بسیاری برای فردی میشود که آن کلاه را پوشیده است، در نتیجه شخص ترجیح میدهد آن کلاه را که منبع ناراحتی او میگردد از سر خود بردارد.
پاسخ – امروزه کلاه های ایمنی با منافذ مخصوص تهویه بر روی کناره ها و یا بالای کلاه وجود دارد. این منافذ اجازه میدهد هوا در داخل کلاه جریان داشته باشد و همین موضوع باعث کاهش درجه حرارت داخل کلاه و درنتیجه جلوگیری از تجمع رطوبت در آن شود. این طراحی به طور خاص برای محل کار با دمای بالا ساخته شده است.
2- احساس ناراحتی – برخی از کارفرمایان سعی میکنند برای صرفه جویی در هزینه ها، تجهیزات با قیمت پایین خریداری نمایند و برخی از این کلاه های ایمنی دارای یک تسمه سر هستند که بسیار زبر و خشن میباشد و از مواد نرم مخصوص پیشانی ساخته نشده اند، بنابراین پیشانی همواره در تماس با مواد پلاستیکی زبر میباشد. گاهی اوقات سر این پلاستیک نرم نیست و باعث قرمزی و خارش روی پوست میگردد.
پاسخ – آسایش و راحتی در حال حاضر یک ویژگی مخصوص کلاه های ایمنی جدید میباشد. راحتی یک کلاه میتواند از طریق یک بند انعطاف پذیر که هم به صورت عمودی و هم به صورت افقی در اطراف سر میپیچد تا کلاه را به پیشانی محکم کند، بهبود یابد. در برخی نیز یک نوار چرمی دور کلاه وجود دارد که خاصیت جذب دارد و به آسانی تمیز و یا تعویض میگردد. انواع نوارهای گهواره ای امکان میدهند که در برخورد با سر احساس لطیف تری به کاربر بدهد.
3- همش میخواد بیفتد – من این را از داربست بندها و کسانی که در ارتفاعات کار میکنند زیاد شنیدم. کلاه ایمنی که آنها دارند، دارای یک بند چانه نیستند، بنابراین این موضوع باعث میشود هنگامی که کاربر به بالا یا پایین سر خود را خم میکند، به دلیل اینکه هر دو دستش درگیر کار است، سخت بتواند کلاه را بر روی سرش نگه دارد. اگر قرار باشد آنها همواره در حین کار مراقب نیفتادن کلاه باشند، نوک کلاه در جلو، از دید درست آنها ممانعت میکند. بعد از آنکه کلاه آنها از سکوی کار به پایین سقوط کند، آنها دیگر نمیتوانند آن را بپوشند و بیشتر تمایل دارند کلاه را در یک جای امن کنار خود بگذارند تا در چند طبقه پایینتر و دور از دسترس.
پاسخ – تسمه مخصوص چانه اطمینان میدهد از اینکه کلاه در هر شرایطی بر روی سر محکم نگه داشته شود. کلاه های ایمنی بسیاری موجود هستند که دارای لبه کمتر و یا حتی بدون لبه هستند و امکان میدهند کاربر دامنه دید رو به بالا را هنگام کار و بستن داربستها، بدون محدودیت، حفظ کند.
4- من به آن عادت ندارم – این یک مسئله فرهنگی در کار است. کارگرانی که از این بهانه استفاده میکنند، به احتمال زیاد از یک فرهنگ کاری نشأت میگیرد که در واقع ایمنی به عنوان بخشی از فرهنگ اصلی کار، اجرا نمیشود. ایمنی یک بخش جدیدی از فرهنگ کار است که هنوز بسیاری از شرکتها، آن فرهنگ را تصویب ننموده اند، بنابراین افرادی که همیشه کار کرده اند، عادت به پوشیدن چنین تجهیزات حفاظت شخصی ندارند.
پاسخ – این مسئله به طور عمده، آموزش کارگران در رابطه با ایمنی در محل کار را مورد خطاب قرار میدهد. کارکنان جدید، به ویژه نیاز دارند که تمامی آموزشهای لازم مربوط به ایمنی را قبل از اعزام به محل کار، طی کنند.
5- این نوع پوشش، دید مردم را نسبت به موقعیت کاری من، خراب میکند – این بهانه ای است که معمولا از کسانی که در موقعیت های بالاتری قرار دارند، شنیده میشود. زیرا آنها دوست ندارند کلاهی را بپوشند که زیر دستان آنها نیز میپوشند. بویژه مدیران، دوست دارند نشان دهند که آنها متفاوت از آن افرادی هستند که زیر دستشان کار میکنند.
پاسخ – کلاه های ایمنی در انواع رنگها عرضه میشوند. متداولترین رنگهای موجود که من تا الان مشاهده کرده ام عبارتست از سفید، سبز، آبی، قرمز و زرد. بسیاری از سازمانها از رنگ کلاه ها برای نشان دادن سطح ارشد کارکنان، استفاده میکنند؛ به عنوان مثال، کلاه سفید معمولا برای مدیران، مهندسان و بازدیدکنندگان در نظر گرفته میشود. اگر من بخواهم مهندسی را در یک محل ساخت و ساز بیابم، از طریق رنگ کلاه او، به راحتی تشخیص میدهم که آن فرد مهندس است یا خیر.
6- هیچ چیزی بالای سر من وجود ندارد – معمولا این دلیل برای مواقعی است که در بالای سر کارگران چیزی غیر از آسمان نیست، مانند پشت بام، یک فضای روباز بر روی زمین، یا در ورود به محل کار در نزدیکی تابلوی «منطقه کلاه ایمنی».
پاسخ – در حالیکه حوادث معمولا ناشی از خطرات موجود در بالای سرمان میباشد، این بدین معنا نیست که در نزدیکی زمین خطری ما را تهدید نمیکند. کلاه های ایمنی همچنین برای محافظت سر از تابش مستقیم نور خورشید به سر ساخته شده اند، بویژه آن دسته کلاه هایی که مجهز به سیستم تهویه میباشند که در مناطق بسیار گرم با درجه حرارت بالا، بسیار مفید هستند. لبه کلاه ایمنی همچنین از تابش مستقیم نور خورشید به چشمها، جلوگیری میکند.
لوازم جانبی کلاه ایمنی
کلاه های ایمنی، معمولا به همراه یک سری ملحقات در کنارشان، طراحی میشوند. آن ملحقات در واقع بخش جداگانه ای است که به صورت عمودی در امتداد لبه کلاه وصل میشود. تعداد زیادی از لوازم جانبی به همراه کلاه های ایمنی وجود دارند که میتوانند به کلاه وصل شوند تا متناسب با هر شغل در محل کار بتوان از آنها استفاده کرد. این لوازم جانبی برای این طراحی شده اند که به کلاه وصل شوند تا بدون نیاز به در آوردن کلاه، از صورت محافظت شود.
1- طلق – طلقها ابزاری هستند که به عنوان محافظ صورت به جلوی کلاه وصل میشوند. دو نوع اصلی از این طلقها موجود است. اولی شامل یک نوع طلق شفاف است که از صورت محافظت میکند و در عین حال مانع از دید نمیشود. نوع دوم به صورت سایه دار تیره میباشد که معمولا در جوشکاری کاربرد دارد. این نوع از پوششها، از چشم در برابر نور تابان، به ویژه هنگامی که کارگر متناسب با کارش مجبور است به طور مستقیم به منبع نور نگاه کند، محافظت میکند.
2- محافظ گوش – محافظ گوش به دو طرف کلاه وصل میشود و سپس پایین می آید تا گوش را پوشش دهد. اینها برای محافظت از گوش در مقابل صدای زیر و گوش خراش طراحی شده اند که معمولا در حدود 85 دسی بل میباشد.
3- آینه ها – این لوازم جانبی کلاه های ایمنی طراحی شده اند برای اینکه میدان دید کارگر را افزایش دهند. این امکان در محیطهای کاری خطرناک که در آن، کارگران ممکن است از پشت ضربه بخورند، استفاده میشود. این آینهها در اندازه های بسیار کوچک تعبیه شده اند و براحتی میتوان آنها را در مواقعی که ضرورتی برای استفاده نیست، جدا کرد. آنها در واقع برای محدوده دید پیرامون، کار گذاشته میشوند و مانع از محدوده دید نزدیک نمیشوند. این یک امکان کاملا اختیاری است و هیچ قانونی در حال حاضر وجود ندارد که استفاده از این آینه ها را الزامی کند.
4- نصب چراغ قوه یا چراغ جلوی پیشانی – این یک دستگاهی است که در قسمت بالای کلاه نصب میشود و به کارگر امکان میدهد که در مکانهای تاریک بدون درگیر کردن دستانش برای نگه داشتن چراغ قوه، کار خود را انجام دهد. بجای نگه داشتن چراغ قوه با یک دست، کارگر میتواند به سادگی چراغ قوه را به کلاه، وصل کند. این امکان مخصوص کسانی است که در مکان های تاریک مانند معادن و یا فضاهای بسته یا تاریک، مشغول به کار هستند.
5- بند چانه – همانطور که قبلا ذکر شد، بند چانه، یک بندی است در زیر چانه برای جلوگیری از سقوط کلاه ایمنی از سر یک کارگر، زمانی که او بیش از حد خم میشود یا به بالا یا پایین نگاه میکند. این امکان ویژه کسانی است که در ارتفاعات کار میکنند. بند چانه به کارگر امکان میدهد که خیالش از افتادن کلاهش راحت باشد و باعث میگردد دستانش کاملا آزاد باشند و براحتی کار خود را انجام دهد.
6- پدهای کناری ضخیم عایق – با وجود اینکه در ایران درجه حرارت به طور مداوم بالاست، گاهی در فصل زمستان، هوا نسبتا سرد میشود. پدهای ضخیم و عایق کناری کلاه، طراحی شده اند برای اینکه سر را در فصل زمستان گرم نگه دارند.
حمایت مدیر
به نظر من، حمایتهای مدیران، بیشترین تاثیر را بر ایمنی میگذارد. مدیری که در حوزه مسائل مربوط به ایمنی، پشتیبانی و حمایتش را دلسوزانه نشان می دهد قطعا در سازمانش از سابقه بسیار خوبی در زمینه ایمنی برخوردار خواهد بود، در حالیکه، مدیری که توجه زیاد به ایمنی نمیکند، نتیجه عکس خواهد داشت، بدون در نظر گرفتن مهارت مهندس ایمنی پروژه.
من به گفته استادم بسیار علاقه مند هستم که میگفت «نسبت به کارهایی که میکنید فکر کنید، زیرا اعمالی که یک شخص انجام میدهد، بر روی اعمال هرکسی که در اطرافش باشد، تاثیر میگذارد». این جمله بیانگر این است که هرچه قدر موقعیت شخصی که عملی را انجام میدهد بالاتر باشد، تاثیری که بر اطرافیانش میگذارد، بیشتر است.
من در طی چند پروژه دیده ام که در آن پروژه ها کارگران بر سر این موضوع صحبت میکردند که آنها از قوانین پیروی نمیکنند زیرا مافوق آنها نیز از آن قوانین پیروی نمیکند. مدیران پروژه که کلاه ایمنی خود را بر سرشان نمیگذارند، معمولا مهندسانی دارند که تحت نظر آنها کار میکنند و این مهندسان نیز براساس مثال قبل، از کلاه ایمنی استفاده نمیکنند، بنابراین تا زمانی که سرپرستان از کلاه ایمنی استفاده نمیکنند، کارگران نیز به تبعیت از آنها، این تجهیزات محافظتی را بر سرشان نمیگذارند.
عکس این قضیه نیز صادق است. یعنی در صورتی که مدیر پروژه به پوشیدن کلاه ایمنی اهمیت بدهد، اطمینان حاصل میشود که کارکنانی که در سمت پایینتری قرار دارند، از این قانون پیروی خواهند کرد و کلاههای ایمنی شان را بر سرشان میگذارند و به همین ترتیب اشخاصی که زیر دست آنها کار میکنند.
نقش مهندس ایمنی در مثال اشاره شده در بالا، این است که اطمینان حاصل کند از اینکه هرکس به طور کامل تجهیزات حفاظت فردی مورد نیازش را پوشیده است. در واقع، در بیشتر سازمانها، مهندس ایمنی خودش تحت نظر مدیر پروژه کار میکند و به اندازهای موثر است که مدیر پروژه میخواهد، و به مدیر پروژه این امکان را میدهد که هر آنچه را که او میخواهد انجام دهد، با دانستن اینکه او مسئول نخواهد بود.
در چند موردی که من دیده ام، مهندس ایمنی به صورت مستقل از مدیر پروژه کار میکند، مهندس ایمنی این اختیار را دارد که مدیر پروژه را مسئول خلافهایش از قوانین و مقررات ایمنی محل کار، کند.
انگیزه تفکر
استاد من یکبار به من گفت که ما باید تمام تلاش خود را بکنیم تا از وقوع خطرات پیشگیری کنیم تا اینکه به آنها واکنش نشان دهیم. این بدان معنی است که ما باید خطرات را کشف کنیم و در مقابل، قبل از وقوع حادثه، اقدامات پیشگیرانه انجام دهیم. ولی این را هم باید بدانیم که ما همواره قادر به پیشگیری نخواهیم بود، گاهی اوقات حوادث غیر مترقبه اتفاق میافتد. کلاه ایمنی من پر از خراش است که هر کدام از این خراشها حرفی برای گفتن دارد، برخی از این خراشها به دلیل اتفاقهای غیر منتظره در سر کارم بوجود آمده است.
من از لوازم جانبی مختلف مربوط به کلاه های ایمنی، برای شما حرف زدم. اگر طرح جدیدی در رابطه با کلاه های ایمنی در محل کار، به ذهنتان رسیده، چیست؟ اگر ایده ای همین حالا به ذهن شما خطور کرده، من پیشنهاد میکنم آن ایده را برای خودتان آزمایش کنید تا بدین وسیله محیط کار امنتری داشته باشید.
نویسنده : مهیارلاهیجانیان